ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه چیست؟

نورد گرم یکی از شیوه‌های ساخت ورق فلزی با ضخامت کم است. به ورق به دست آمده از فرآیند نورد گرم، ورق نورد گرم یا ورق سیاه گفته می‌شود. به ورق سیاه به انگلیسی Hot Rolled Steel Sheet گفته می‌شود.

ورق سیاه فولادی به دو شکل رول و شیت یا برش خورده عرضه می‌شود. ورق ها به شکل برش خورده در اندازه‌های مشخص و پرکاربرد تولید می‌شوند؛ اما ورق‌ها به شکل رول محدودیتی از نظر طول ندارند. ورق سیاه به ورق های با ضخامت پایین به هر دو صورت رول و شیت و ضخامت های بالا فقط به صورت شیت عرضه می شوند. ضخامت ورق سیاه می تواند بین 5/1 میلی متر تا 100 میلی متر باشد.

نرمی و سختی یک ورق سیاه فولادی بسته به آلیاژهای موجود در آن تغییر می کند. به عنوان مثال، درصد بالاتر کربن در یک ورق سیاه موجب سخت تر شدن آن می شود.

طی فرآیند تولید ورق نورد گرم، مواد سازنده ورق در دمای خیلی بالایی ذوب می شوند. ورق حاصل از این فرآیند، ظاهری مات پیدا می کند. این شکل ظاهری ورق نورد گرم موجب شده که به آن ورق سیاه نیز گفته شود. البته در بازار آهن آلات ورق سیاه را با نام های ورق آهن و ورق ST37 نیز می شناسند.

از ورق سیاه در کاربردهای مختلفی از جمله ساختمان سازی، خودروسازی، تانکر سازی، ساخت مخازن خاص، کشتی سازی و همچنین صنایع سنگین فلزی و … استفاده می شود.

از ویژگی های ورق سیاه می توان به امکان نظارت و بررسی راحت تر، کاهش هزینه تولید و ساخت و انعطاف پذیری بالا اشاره کرد.

قیمت ورق سیاه پایین تر از ورق روغنی است. در کل می توان گفت که علت کمتر بودن قیمت ورق سیاه فولادی نسبت به ورق روغنی کیفیت پایین تر آن است. علاوه بر آن، هزینه فرآیند نورد گرم کمتر از نورد سرد است. در فرآیند نورد سرد برای حفاظت ورق از زنگ زدن عملیاتی بر روی آن انجام می گیرد. ورق اسید شویی می شود و در نهایت روغن کاری می گردد. اما در نورد گرم مواد اولیه را به نقطه ذوب می رسانند و با حرکت دادن از بین غلتک ها به آن شکل می دهند.

فرآیند تولید ورق سیاه

برای تولید ورق سیاه از بیلت و گندله سنگ آهن استفاده می شود. آن ها را طی فرآیند گرمادهی، در کوره های قوس الکتریکی ذوب کرده و به حالت مذاب در می آورند. بعد فولاد مذاب به تختال تبدیل شده و خنک می شود. سپس تختال تولید شده درون کوره ای با دمایی در حدود 1200 درجه قرار می گیرد. بعد از خارج شدن تختال از این کوره، روی سطح آن یک پوسته اکسیدی ایجاد می شود. برای برداشتن این پوسته اکسیدی، فرآیند پوسته شویی با فشار آب انجام می شود. بعد از فرآیند پوسته شویی نوبت به مرحله نورد خشن می رسد. در مرحله نورد خشن فولاد تولید شده چند بار از بین غلتک هایی عبور داده می شود تا ضخامت دلخواه را پیدا کند. در این مرحله ضخامت تختال 15 تا 30 درصد کاهش پیدا می کند. بعد از اتمام نورد خشن نوبت به مرحله نهایی نورد می رسد. بعد از مرحله نهایی نورد، ورق در شرایط کنترل شده خنک می شود. در این مرحله دمای ورق از 850 درجه به حدوداً 580 درجه کاهش پیدا می کند. بعد از مرحله خنک سازی، ورق به صورت کلاف در می آید و دمای آن کاهش داده می شود تا آماده تحویل شود.

ورق های تولید شده با ضخامت کم که راحت تر فرم می گیرند به شکل رول عرضه می شوند؛ اما ورق های دارای ضخامت زیاد به دلیل فرم گیری سخت به صورت شیت در اندازه های مورد نظر برش داده می شوند.

انواع ورق سیاه

ورق سیاه در دو نوع ورق سیاه صنعتی و ورق سیاه معمولی تولید می شود. ورق سیاه صنعتی در بازار با نام تجاری ST37 و ورق سیاه معمولی با نام تجاری A516-GR 60، A516-GR 70، A285 Grade، A283 Grade C  و  ST52شناخته می شوند.

ورق صنعتی ST37  معمولاً در مصارفی مانند مخزن سازی کاربرد دارد. ورق های صنعتی ضخامتی تا 60 میلی متر دارند.

ورق سیاه برشی

ورق سیاهST37  و ورق سیاه ST52 به خاطر داشتن خصوصیاتی مثل وزن کم و مقاومت و کیفیت بالا مورد استفاده زیادی دارند. این ورق ها با استفاده از دستگاه برش گیوتین، برش پلاسما، هوابرش یا دستگاه های CNC در اندازه های مورد نظر مصرف کننده برش داده می شوند. به ورق سیاه تولید شده به این صورت، ورق سیاه برشی گفته می شود. به دلیل امکان تغییر ابعاد ورق سیاه برشی، این نوع ورق کاربردهای بسیار متنوعی دارد. ورق سیاه برشی بیشتر در ساخت و ساز(به عنوان مثال در اتصال تیرآهن ها و میلگردها، تیرچه، پل سازی و …) مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد ورق سیاه چیست؟

استحکام و مقاومت ورق سیاه باعث شده که نسبت به سایر ورق های فولادی کاربردهای قابل توجهی داشته باشد.

برخی از رایج ترین مصارف ورق سیاه عبارتند از:

• صنایع ساختمانی
• صنعت پتروشیمی
• سد سازی
• ساخت تانکر و مخازن خاص
• مصالح فلزی ساختمان
• قطعات خودرو
• ساخت آبگرمکن
• تولید تجهیزات کشاورزی
• ساخت رینگ و چرخ
• کشتی سازی
• صنایع فلزی سنگین

قیمت ورق سیاه

عوامل مختلفی بر روی قیمت ورق سیاه تأثیر گذار هستند. میزان تقاضا و مصرف ورق سیاه در صنایع، قیمت مواد اولیه، هزینه های حمل و نقل، قیمت سوخت و نرخ ارز از عوامل تأثیر گذار بر قیمت ورق سیاه در بازار می باشند. بالطبع قیمت ورق سیاه در بورس نیز دستخوش این عوامل خواهد بود. با توجه به تغییرات زیاد فاکتورهای مختلف تأثیرگذار بر قیمت ها در سال های اخیر شاهد نوسانات زیادی در قیمت ورق سیاه در بورس بوده ایم.

در حال حاضر تقریباً تمامی تولید کنندگان و فروشندگان ورق، قیمت روز ورق سیاه و سایر ورق های خود را در وبسایت خود به صورت آنلاین ارائه می کنند؛ تا به عنوان مثال خریدار بتواند به راحتی با مراجعه به سایت و مشاهده لیست قیمت ورق سیاه، از قیمت روز ورق سیاه مورد نظرش اطلاع پیدا کند؛ و با مقایسه لیست قیمت ورق سیاه بین تولید کنندگان و فروشندگان مختلف امکان خرید ورق سیاه با قیمت های رقابتی را داشته باشد. در مواردی نمودار قیمت ورق سیاه نیز به مشتری ارائه می شود؛ تا بتواند با بررسی آن ها و مشاهده نوسانات قیمت ورق سیاه اقدام به خرید ورق سیاه مورد نظر خود نماید.

قیمت ورق سیاه در بورس و همینطور در بازار بر اساس کارخانه تولید کننده، طول ، عرض ، وزن و ضخامت ورق سیاه تعیین می شود.

ابعاد ورق سیاه

ابعاد ورق سیاه فابریک موجود در بازار متنوع است. ورق فابریک با توجه به نیاز مشتری در ابعاد و اندازه های مختلف تولید می شود. بعضی از رایج ترین ابعاد استاندارد ورق سیاه در بازار عبارت است از: ورق سیاه 1000 × 2000 میلی متر، ورق سیاه1250 × 2500 میلی متر، ورق سیاه 1000 × 6000 میلی متر، ورق سیاه 1500 × 6000 میلی متر، ورق سیاه 2000 × 1000 میلی متر، ورق سیاه 2000 × 6000 میلی متر و ورق سیاه 2000 × 12000میلی متر.

ورق هایی سیاه رولی در چهار اندازه عرض 100، 125، 150 و 200 سانتیمتر عرضه می شوند.

ضخامت ورق سیاه

رایج ترین مقادیر ضخامت ورق سیاه در بازار بین 1میلی متر تا 100 میلی متر متغیر است. علاوه بر ابعاد و کیفیت، ضخامت ورق سیاه یکی از فاکتورهای تاثیر گذار در قیمت ورق سیاه در بازار است.

سه ضخامت ورق سیاه که در بازار با نام ورق سیاه 1 میل، ورق سیاه 5/1 میل و ورق سیاه 2 میل شناخته می شوند جزو رایج ترین و پرکاربردترین ها در بین ضخامت های مختلف ورق سیاه هستند. ورق سیاه 1میل به علت کم بودن ضخامت و سبک تر بودن آن معمولاً در قیاس با ورق های سیاه با ضخامت های دیگر ارزان تر است. ورق سیاه 5/1 میل به دلیل کاربردهای خاصی که دارد جزو پرفروش ترین انواع ورق سیاه است. و می توان گفت که ورق سیاه 2 میل پرکاربرد ‌ترین ضخامت در بین ورق های سیاه است.

وزن ورق سیاه

محاسبه وزن ورق سیاه بسیار ساده است. با داشتن مساحت و چگالی یک ورق سیاه فولادی می توان حدود وزن آن را محاسبه کرد. در اینجا علاوه بر معرفی فرمول محاسبه وزن ورق سیاه، جدول کامل وزن ورق سیاه فولادی نیز به شما ارائه می شود.

فرمول محاسبه وزن ورق سیاه:

وزن ورق (کیلوگرم) = طول ورق (متر) × عرض ورق (متر) × ضخامت ورق (میلی متر) × چگالی ورق

در محاسبات وزن ورق سیاه از مقدار چگالی آهن، یعنی 8، استفاده می شود.

با استفاده از جدول وزن ورق سیاه می توان وزن ضخامت های مختلف ورق را بر اساس طول و عرض هر ورق سیاه مورد نظر مشاهده کرد. محاسبه وزن ورق سیاه و کار با جدول وزن ورق سیاه نسبت به سایر محصولات فولادی آسان تر است.

ورق سیاه دست دوم

ورق سیاه دست دوم بیشتر برای اجرای سقف های کامپوزیت در سازه های بتنی به کار گرفته می شود. در برخی موارد از ورق سیاه دست دوم برای ساخت سقف های دال بتن استفاده می شود. دلیل عمده استفاده از ورق دست دوم در این سازه ها کاهش هزینه های اجرای پروژه هاست. در حال حاضر با توجه به افزایش قیمت ورق سیاه، تمایل به استفاده از ورق سیاه دست دوم بیشتر شده است.

یکی از دلایل دیگر استفاده از ورق سیاه دست دوم این مسئله است که ورق سیاه دست دوم در ابعاد و اندازه های مختلفی موجود است. اما ورق سیاه نو در اندازه های مشخصی عرضه می شود.

دلیل دیگر این مسئله می تواند تفاوت بسیار کم کیفیت ورق سیاه دست دوم و نو باشد.

به طور کلی می توان نتیجه گیری کرد که خرید ورق سیاه دست دوم برای اجرای کارهایی مانند قالب بندی بتن و کاربردهای مشابه آن بسیار کم هزینه تر از استفاده از ورق سیاه نو است.

صادرات ورق سیاه

تولید کنندگان ایرانی توانسته اند علاوه بر تأمین بازار داخلی ورق سیاه، اقدام به صادرات ورق سیاه فولادی به سایر کشورها نمایند. ورق سیاه تولید شده در ایران به دلیل داشتن قیمت مناسب و رقابتی در برابر انواع ورق سیاه خارجی، رفته رفته سهم خود در بازار جهانی ورق سیاه را بیشتر و بیشتر می کند.

 

در حال حاضر صادرات ورق سیاه یکی از پر رونق ترین بخش ها در بین صادرات محصولات فولادی در ایران است. این محصولات به کشورهایی مانند ترکیه، گرجستان، ارمنستان، ترکمنستان، عراق، عمان، کویت، قطر، سوریه، افغانستان، پاکستان و … صادر می شوند.